دراین یادداشت به تبادل مواد در بدن و فعالیت های بدن در تبادل آن می پردازیم.
1. اهمیت و ضرورت دستگاه گردش مواد در بدن را بنویسید .در جانوران تک سلولی ، سلول با محیط اطراف در تماس بوده و
تمامی تبادلات با محیط را انجام می دهد ولی در پر سلولی ها همه سلول ها با محیط بیرون در تماس نیستند . بنابراین برای دریافت یا دفع مواد و ... نیاز به دستگاهی دارند که این دستگاه ، دستگاه گردش مواد یا خون است.
2.نحوه ارتباط دستگاه گردش مواد با سایر دستگاه های بدن را بنویسید .
دستگاه گردش مواد و گوارش : مواد مغذی گوارش یافته در دستگاه گوارش جذب رگ های خونی ) گردش مواد ( می شوند و البته از طریق رگ ها موادمغذی و لازم برای انجام فعالیت قسمت های دستگاه گوارش به آن ها وارد می شود .4. اجزای اصلی دستگاه گردش مواد را نام ببرید .
قلب ، رگ ها و خون
5. اهمیت وجود خون در دستگاه گردش مواد را بنویسید .
این دستگاه برای آن که بتواند با تمام سلول های بدن ارتباط برقرار
کند ، به مایعی نیاز دارد تا مواد را با خود جا به جا کند . این مایع در بیشتر جانوران همان خون است .1 . منظور از رگ های خونی چیست ؟
به شبکه ای از لوله های مرتبط با هم که خون در آن جریان دارد ، رگ های خونی می گویند .
1 . نقش قلب در دستگاه گردش مواد چیست ؟
برای به گردش در آوردن خون در رگ ها به نوعی پمپ نیاز است که همان قلب است .
نکته : قلب سالیانه حدود 2 ملیون لیتر مایع را جا به جا می کند در حالی که کمتر از 311 گرم وزن دارد .8 . حفره های قلب را نام ببرید .
الف ( حفره های ورودی )قسمت بالا( شامل : 6. دهلیز چپ 2 . دهلیز راست
ب ( حفره های خروجی )قسمت پایین ( شامل : 6. بطن چپ 2. پطن راست9. انواع دریچه های قلب را نام ببرید .
الف ( دریچه های دهلیزی بطنی ) دریچه بین دهلیز ها و بطن ها ( شامل :
6.دریچه سه لَتی )دریچه بین دهلیز راست و بطن راست( 2.دریچه دو لَتی یا میترال)دریچه بین دهلیز چپ و بطن چپ(61 . بافت های تشکیل دهنده قلب را نام ببرید .
بافت ماهیچه ای بافت پوششی بافت پیوندی
66 . اهمیت بافت ماهیچه ای در قلب را بنویسید .
بیشتر قلب از نوعی بافت ماهیچه ای تشکیل شده است که به آن ماهیچه قلبی می گویند . وقتی بافت ماهیچه ای قلب منقبض می شود ، نیرویی ایجاد می گردد که به خون فشار می آورد و آن را به درون سرخرگ ها می راند .
62 . اهمیت بافت پوششی در قلب را بنویسید .
درون حفره های قلب را بافت پوششی می پوشاند که در تشکیل دریچه های قلبی نیز شرکت می کنند .
63 . اهمیت بافت پیوندی در قلب را بنویسید .
وجود بافت پیوندی در اطراف قلب به حفاظت از آن کمک می کند .
64 . اصطلاح کرونر به چه رگ هایی اطلاق می شود ؟
رگ هایی که به بافت قلب خون رسانی می کنند ، کرونر نامیده می شود .
65 . انواع رگ ها را نام ببرید و نقش آن ها و ویژگی های آن ها را نیز توضیح دهید .61 . سرخرگ های متصل به قلب را نام ببرید و در مورد نحوه فعالیتشان توضیح دهید .
سرخرگ آئورت و سرخرگ ششی .سرخرگ آئورت بزرگ ترین سرخرگ بدن است که از بطن چپ سرچشمه می گیرد و خون را از قلب به سمت اندام های بدن خارج می کند. سرخرگ ششی خون را از قلب به سمت شش ها خارج می کند.
نکته : همه سرخرگ های بدن حاوی مقدار زیادی گاز اکسیژن هستند . از این رو روشن تر از سیاه رگ ها به نظر می رسند ،61 . سیاهرگ های متصل به قلب را نام ببرید و در مورد نحوه فعالیتشان توضیح دهید .
بزرگ سیاه رگ بالایی و پایینی )زِبَرین و زیرین ( و سیاه رگ ششی بزرگ سیاه رگ بالایی و پایینی خون را از اندام های بدن وارد قلب می کنند. سیاهرگ ششی خون را از شش ها وارد قلب می کند.
نکته : همه سیاهرگ های بدن حاوی مقدار زیادتری گاز کربن دی اکسید نسبت به سرخرگ ها هستند . از این رو تیره تر از68 . چند نوع گردش خون در بدن جریان دارد ؟
2نوع ؛ گردش خون ششی )کوچک( و گردش خون عمومی )بزرگ(
69 . نحوه انتقال خون در گردش ششی به چه صورتی است ؟
در این گردش خونی که اکسیژن کمتری دارد و حاوی مقدار بیشتری کربن دی اکسید و مواد زائد است پس از ورود به بطن راست از طریق سرخرگ ششی ، به شش ها می رود تا از آن جا اکسیژن را جذب کند . خون اکسیژن دار و روشن از طریق سیاهرگ های ششی به دهلیز چپ وارد می شود. ) گردش ششی از بطن راست شروع می شود و به دهلیز چپ ختم می گردد .(
21 . نحوه انتقال خون در گردش عمومی به چه صورتی است ؟
در این گردش خون اکسیژن دار و روشن در بطن چپ از طریق سرخرگ آئورت و سپس بقیه سرخرگ ها به تمامی اندام ها و سلول های بدن می رسد و سپس با جذب مواد زائد و کربن دی اکسید حاصل از فعالیت سلول ها در سیاهرگ ها ، این سیاهرگ ها این مواد را به یکی از بزرگ سیاهرگ بالایی یا پایینی منتقل می کنند . در نتیجه خون تیره از طریق این دو رگ وارد دهلیز راست قلب می شود. ) گردش عمومی از بطن چپ شروع می شود و به دهلیز راست ختم می گردد .(
26 . مراحل فعالیت قلب را مرحله به مرحله توضیح دهید .3. با عمل انقباض بطن راست ، خون با فشار از دریچه سرخرگ ششی عبور کرده و وارد شش ها می شود.
4. در شش ها تبادلات گازی صورت می گیرد و خون اکسیژن دار )پراکسیژن( حاصل می شود.
5. خون حامل اکسیژن از طریق سیاهرگ ششی وارد دهلیز چپ می شوند.24 . مواد مغذی سرخرگ ها چگونه وارد سلول ها می شوند ؟
و چگونه مواد زائد سلول ها وارد سیاهرگ ها می شود ؟ سرخرگ ها پس از ورود به هر اندام انشعاب زیادی پیدا می کنند و به مویرگ ها تبدیل می شوند . دیواره مویرگ ها فقط از یک لایه
توجه : در تصاویر قلبی که در روبه روی ماست مشاهده می کنیم .25 . منظور از گردش خون باز و بسته چیست ؟
اگر در گردش خون ، مواد خون از سرخرگ ها خارج شود و در اطراف سلول ها قرار گیرد و بعد از تبادل مواد با سلول ها وارد سیاهرگ ها شود به آن گردش خون باز می گویند . در واقع در این نوع گردش خون مویرگ وجود ندارد . مثل حشرات )بی مهرگان( اگر در گردش مواد ، خون از رگ ها خارج نشود و توسط مویرگ ها تبادل مواد صورت بگیرد به آن گردش خون بسته می گویند. )مهره داران(
21 . منظور از گردش خون کامل و ناقص چیست ؟
در دستگاهی مثل دستگاه گردش خون انسان ، خون سرخرگی و سیاهرگی با هم مخلوط نمی شوند . به همین سبب به چنین دستگاهی ، دستگاه گردش خون کامل می گویند . در جانورانی مانند دوزیستان و خزندگان ، خون سرخرگی و سیاهرگی با هم مخلوط می شوند که به این نوع دستگاه ها ، دستگاه گردش خون ناقص می گویند.
21 . فشار خون چگونه ایجادمی شود ؟
قلب در هر ضربان یک بار خون را با فشار به درون سرخرگ ها می فرستد . فشار وارده به خون را فشار خون می گویند که قابل اندازه گیری است .
28 . فشار خون را تعریف کنید .
فشار خون نیرویی است که از طرف خون بر دیواره رگ وارد می شود .
29 . فشار خون را با چه واحدی اندازه می گیرند ؟
با واحد میلی متر جیوه اندازه گیری و با دو عدد نشان می دهند . مثلاً فشار طبیعی خون میلی متر جیوه یا سانتی متر جیوه است. 621 میلی متر جیوه بیشترین مقدار و 81 میلی متر جیوه کمترین مقدار فشار خون فرد را نشان می دهد .
31 . فشار طبیعی خون چقدر است ؟
و چرا فشار خون افراد با یکدیگر متفاوت است ؟ فشار طبیعی خون میلی متر جیوه است . مقدار فشار خون در افراد مختلف یکسان نیست و عدد ثابتی ندارد. فشار خون زیاد معمولاً مربوط به افرادی است که رگ های آنان تنگ شده و خون به آسانی نمی تواند از آن ها عبور کند و فشار خون پایین به این معنا است که قلب برای رساندن خون به اندام های بالایی خود و در واقع غلبه بر نیروی جاذبه زمین توانایی لازم را ندارد.
36 . نبض چیست ؟
نبض ، موج فشاری است که با هر انقباض قلب به دلیل جریان پر فشار خون در داخل سرخرگ ها ، ایجاد می شود .
32 . علت ایجاد نبض در قسمت های مختلف بدن چیست ؟
فشار آوردن خون بر دیواره ی رگ ها متناسب با کار قلب باعث میشود قطر سرخرگ ها به طور متناوب کم و زیاد شود که این اثر به صورت موجی در طول رگ به حرکت در می آید و ما آن را به صورت نبض در نقاط مختلف بدن احساس می کنیم .
33 . نبض را در چه قسمت هایی از بدن می توان احساس کرد ؟34 . چرا وقتی مدت طولانی ایستاده اید یا روی صندلی نشسته اید پاها ورم می کند ؟
انقباض ماهیچه ها و حرکت دادن پا به جریان خون در سیاهرگ ها کمک می کند و عدم تحرک ، سبب تجمع خون در آن ها می شود . برای جلوگیری از این حالت باید با حرکت دادن یا قدم زدن وضعیت خود را برای مدتی تغییر دهیم .
35 . چه مقدار خون در بدن جریان دارد؟
حدود 5 لیتر
31 . قسمت های سازنده خون را نام ببرید .
خون نوعی باقت پیوندی است که از یک بخش مایع به نام پلاسما و یک بخش سلولی ساخته شده است .
31 . پلاسما چیست و از چه موادی ساخته شده است ؟
پلاسما بخش مایع خون است و از آب ، مواد محلول به ویژه قند، نمک وپروتئین ساخته شده است .
39 . آیا تعداد سلول های خونی با هم برابر است ؟ توضیح دهید .
خیر ؛ در هر میلی متر مکعب از خون حدود 5 ملیون گلبول قرمز ، 1 تا 1 هزار گلبول سفید و حدود 251 هزار پلاکت وجود دارد . یعنی تعداد گلبول های قرمز بیش از 111 برابر گلبول های سفید و حدود 21 برابر پلاکت ها است .
نکته : به گلبول های قرمز RBC ) مخفف Red blood cells ( و به گلبول های سفید WBC41 . وظایف خون را نام ببرید .
انتقال مواد تنظیم دما وظایف دفاعی
46 . خون چه موادی را انتقال و این مواد را از کجا به کجا می برد ؟
الف مواد غذایی را از دستگاه گوارش جذب می کند. این
مواد پس از کنترل ، به وسیله خون حل می شوند و به تمام قسمت های بدن می رسند.ب ) اکسیژن را از شش ها گرفته و به سلول ها می رساند.ج) مواد زاید سلول های بدن، مانند کربن دی اکسید و اوره را می گیرد، و از آن ها دور می کند.42 . چگونه خون باعث تنظیم دما در بدن می شود ؟
خون در ضمن عبور از قسمتهای گرم بدن، مثلاً ماهیچه ها، گرما را می گیرد و آن را به قسمت های سرد )مانند پاها،گوش و غیره( می رساند .
43 . وظایف دفاعی خون چگونه انجام می شود ؟
خون به وسیله مواد و سلول هایش ) گلبول های سفید ( باعوامل بیماری زا مثل میکروب ها مقابله میکند .
مرسی عالی بود